مسجدستان؛ طرح مسجد محوری

از قول معلم شهیدمان: "ما یک تقلید احمقانه‌ای از اروپا کرده‌ایم. در تاریخ گذشته ما مسجد و مدرسه همیشه یکی بوده‌اند یا همسایه یکدیگر بوده‌اند. این خودش یک حسابی بود. هنوز هم آثاری که ما از قدیم می‌بینیم، همین طور است. هرجا که یک مدرسه هست یک مسجد هم در کنارش هست، بلکه خود مساجد مرکز تعلیم و تربیت بود. در اسلام از مسجد پیغمبر شروع می‌شود. خود مسجدالنبی، هم مسجد بود هم مرکز تعلیم. بعدها که دایره تعلیم وسعت پیدا کرد و دیگر مساجد قادر نبود که اداره کند، آمدند مراکز جدیدی به نام مدارس ساختند. پیش از آن، مسجد و مدرسه و آموزش و پرورش و دادگستری با یکدیگر یکی و خویش و قوم بودند. مسجد پشتوانه بسیار بزرگی بود هم برای دادگستری و هم برای آموزش و پرورش و تربیت؛ هم کمکی بود مؤثر برای آموزش و پرورش و هم کمکی بود بسیار مؤثر برای اجرای قوانین عادلانه اجتماعی و دادگستری، با اینکه نه تشکیلات آموزش و پرورشی به وسعت امروز بوده ـ که به یک صدمش هم نبوده است ـ و نه دادگستری به یک صدم امروز بوده است. مسجد با نیروی معنوی خودش شدید به آن‌ها کمک می‌کرد."

«کتاب آشنایی با قرآن، جلد دهم»